Soms heb je van die ervaringen soort die je zo maar onverwachts overvallen. Ervaringen die het leven kleuren en zin geven aan het bestaan. Een muziekje. Een geur. De sterrenhemel, de oceaan, een landschap, de woestijn. Verliefdheid.
“Wat is dat ?”, vroeg ik aan Bert Bokhoven, de onbekende filosoof. Bert keek mij aan, en met de hem zo kenmerkende eenvoud, en zei: “dat is een numineuze ervaring”. Vol verbazing keek ik Bert aan. “Numineus, aar heb ik nog nooit van gehoord”. “Dat denk ik wel”, sprak Bert, “je hebt alleen het woord nog nooit gehoord”.
Het woord blijkt bedacht te zijn door de theoloog Rudolf Otto als aanduiding van de irrationele bestanddelen in het heilige; het goddelijke dat een mysterie is, dat fascineert en doet beven. Een numineuze ervaring is een gebeurtenis die je raakt en waar je door overweldigd wordt. De overweldigende ervaring dat je tegelijkertijd onbeduidend klein en mateloos groots bent in het oneindige, grenzeloze, alles én niets omvattende universum. Een universeel gevoel. Ervaringen die ons optillen uit een gevoel van nietigheid en eenzaamheid. Ervaringen die en ons laten inzien dat we deel uitmaken van iets onbenoembaar groters. Gebeurtenissen waar je een grote buiging voor maakt. Moments of being.
De kern van deze ervaringen, vol van verrukkelijke huiver, is irrationeel van aard en slechts gevoelsmatig te vatten. Ze verwijzen niet naar iets anders, vragen niet om geloof, maar zijn er gewoon. Moments of being.
Bert merkt terecht op dat we het allemaal mee en dat we allemaal weten wat we bedoelen. Maar toch. Maar zegt Bert, misschien geldt ook hier de wijsheid van Cruijff: ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt.’
Peter Tersteeg